Hàm răng giúp người cao tuổi ăn uống được bình thường, qua đó cung cấp năng lượng cho các cơ quan của cơ thể. Song qua nhiều năm, hàm răng sẽ bị hao mòn và suy yếu. Người ta thấy rằng khi tuổi càng cao, số lần mắc và chữa các bệnh toàn thân càng nhiều thì sự ảnh hưởng đến răng miệng càng sâu sắc. Ngược lại, những biến đổi suy thoái ở răng miệng càng nặng thì sự tác động đến sức khỏe toàn thân và chất lượng cuộc sống ở người cao tuổi cũng không phải ít. Hãy cùng tìm hiểu người cao tuổi thường mắc các bệnh lý răng miệng gì ngay sau đây nhé!
Bệnh nha chu là bệnh phá huỷ mô nâng đỡ của răng gồm: xương, lợi và hệ thống dây chằng nha chu. Nguyên nhân chính gây nên tình trạng viêm nhiễm này chính là mảng bám vi khuẩn. Dấu hiệu sớm của bệnh nha chu là lợi sưng, đỏ và dễ chảy máu. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng chảy máu lợi thường do có sự tổn thương sâu bên dưới. Nếu không được chữa trị, bệnh viêm lợi sẽ tiến triển thành viêm nha chu.
Một khi mảng bám trên răng không được lấy đi thật sạch thì hàng triệu vi khuẩn trong đó sẽ kết hợp với các thành phần khác trong nước bọt tạo nên vôi răng. Vôi răng là cấu trúc rắn có bề mặt sần sùi, tạo điều kiện cho thức ăn và vi khuẩn tiếp tục bám vào. Chính vôi răng và độc tố từ vi khuẩn gây nên tình trạng viêm nhiễm và phá huỷ mô nâng đỡ của răng.
Hậu quả của sự tạo thành vôi răng và quá trình viêm nhiễm là nướu răng không còn ôm sát vào răng nữa, hình thành túi nha chu chứa đầy mảng bám. Càng ngày túi nha chu càng sâu thêm, mảng bám di chuyển sâu về phía chân răng và xương bị tiêu đi. Do vậy, người cao tuổi dễ bị tụt nướu, mất bám dính và tiêu xương.
Một số yếu tố như: tuổi càng cao; các tổn thương vùng miệng; bệnh toàn thân như bệnh tiểu đường, thiếu dinh dưỡng, thiếu vitamin C...; các loại thuốc điều trị bệnh như thuốc chống tăng huyết áp loại ức chế kênh Ca, thuốc chống co giật, cyclosporin… có thể gây tổn thương đến mô nha chu.
Viêm nha chu gây hiện tượng tụt lợi, làm răng lung lay. Nếu đã được bác sĩ chẩn đoán là mắc bệnh nha chu thì bạn sẽ phải đi điều trị và tái khám định kỳ để theo dõi sát sao tình trạng răng miệng.
Nhiều nghiên cứu cho thấy ở người cao tuổi khỏe mạnh, tổng lưu lượng nước bọt không giảm so với trước đây. Song nhiều người cao tuổi vẫn mắc chứng khô miệng. Nguyên nhân là do các bệnh toàn thân, việc sử dụng thuốc và xạ trị gây khô miệng.
Một nghiên cứu cho thấy có hơn 400 thứ thuốc thuộc loại chống trầm cảm, an thần, chống parkinson, có tác dụng phụ gây giảm tiết nước bọt. Một số bệnh gây khô miệng như alzheimer, sjogren, bệnh tự miễn... Khô miệng làm cho niêm mạc khô và dễ trầy xước, giảm sự bôi trơn, dễ nhiễm khuẩn, viêm nướu, nhiễm nấm, đau, khó ăn, khó nuốt.
Vì vậy khi bị khô miệng nên khám và điều trị sớm để hạn chế mắc bệnh. Phòng tránh khô miệng bằng các phương pháp như sau: Thay thế thuốc có tác dụng phụ gây khô miệng bằng các thuốc không gây khô miệng trong điều trị các bệnh ở người cao tuổi; dùng nước bọt nhân tạo vệ sinh răng miệng hằng ngày; thực hiện chế độ ăn đủ chất dinh dưỡng và uống nhiều nước…
Khô miệng có thể nhận biết qua hiện tượng nứt môi và thường cảm thấy khát vào ban đêm. Người bệnh cần uống nước thường xuyên trong ngày để giảm thiểu tình trạng này.
Quá trình lão hóa gây những biến đổi ở răng gồm: mòn mặt nhai, tuỷ răng bị xơ teo, giảm mật độ tế bào, tạo ngà thứ cấp, ngà dần bị mất nước, răng giòn dễ mẻ, dễ bị gãy, tăng tạo xê-măng ở chân răng, tụt nướu, giảm tiết nước bọt, chức năng nhai giảm sút... Một số người có nhiều răng mang miếng trám lớn nên cũng dễ bị sâu tái phát. người cao tuổi vẫn bị sâu răng mới, tái phát ở thân răng và dễ bị sâu ở chân răng. Các biện pháp vệ sinh răng miệng đều kém hiệu quả.
Bạn nên khám định kỳ, thực hiện chế độ theo dõi tình trạng răng miệng thường xuyên. Những người bị hạn chế về trí tuệ, vận động nặng cần sự hỗ trợ của người thân hay nhân viên y tế cộng đồng để thực hiện vệ sinh răng miệng hằng ngày.
Răng và các bộ phận liên quan cũng chịu tác động mạnh từ quá trình lão hóa của cơ thể.
Niêm mạc miệng ở người cao tuổi thường có những tổn thương do các bệnh răng miệng như: niêm mạc miệng bị teo mỏng dần, mất tính đàn hồi, dễ bị chấn thương và nhiễm khuẩn. Bệnh toàn thân và việc dùng một số thuốc chữa bệnh có thể làm cho niêm mạc miệng bị tổn thương dạng bóng nước, loét, nhiễm khuẩn và ung thư. Do đó, người cao tuổi cần khám định kỳ để phát hiện và điều trị sớm các bệnh niêm mạc miệng.
Người cao tuổi thường gặp hiện tượng ăn không ngon do hiện tượng suy yếu vị giác.
Người cao tuổi thường bị rối loạn phản xạ nuốt và tư thế cơ miệng. Khả năng nhai và nuốt ở người cao tuổi (dù còn đủ răng) vẫn kém hiệu quả. Những bệnh toàn thân như tai biến mạch máu não, Parkinson hoặc dùng một số thuốc như phenothiazine dễ gây sặc hay hít thức ăn vào đường thở. Bệnh thoái hoá khớp có thể ảnh hưởng trên khớp thái dương hàm cũng ảnh hưởng đến khả năng nhai.
Chăm sóc răng miệng thường xuyên và đúng cách với tăm nước và bàn chải điện mini, phù hợp với kết cấu răng của người cao tuổi là phương pháp hiệu quả giúp giảm thiểu quá trình lão hóa.
Do suy giảm vị giác nên nhiều người cao tuổi than phiền là ăn không ngon miệng, không cảm nhận được mùi và vị của thức ăn. Một số nghiên cứu cho thấy: mùi ít bị ảnh hưởng do tuổi còn vị giác lại giảm dần khi tuổi tăng lên. Do không cảm nhận được mùi vị thức ăn, giảm sút về vận động các cơ vùng miệng, giảm tiết nước bọt dễ làm cho người cao tuổi chán ăn, thiếu chất, mệt mỏi, giảm chất lượng cuộc sống.
>>> Sử dụng máy tăm nước được xem là phương pháp chăm sóc răng miệng tốt nhất